بر اساس آمار شرکت سهامی آب منطقه ای همدان از دشت تویسرکان به وسعت 805 کیلومتر مربع به طور متوسط در طی سال 113.1 میلیون متر مکعب آب تخلیه می شود که از این میزان 56.4 میلیون متر مکعب آن از چاه های عمیق، 21.6 میلیون متر مکعب از چاه های نیمه عمیق، 17 میلیون متر مکعب از قنات ها و 15 میلیون متر مکعب از طریق چشمه ها می باشد.

این میزان تخلیه بر اساس هیدروگراف 15 ساله ای که از 1372 تا 1387 برای دشت تویسرکان تهیه شده به طور متوسط افت ساليانه ای برابر با 0.57 متر در سطح آبخوان 150 کليومتر مربعی دشت را به دنبال دارد که با احتساب ضریب ذخيره 6 درصدی ميزان متوسط کسری حجم مخزن در سال 17 ميليون مترمکعب است (http://www.hmrw.ir/). با کم کردن حجم ناشی از افت سالانه سطح ایستابی از حجم آب تخلیه شده بیلان تغذیه و تخلیه آبخوان دشت تویسرکان سالانه معادل 119.4 میلی متر بارندگی در سطح دشت می باشد.

بر این اساس اگر در حوضه آبریز باباپیر و قلعه نوروز نیز بیلان تغذیه و تخلیه آبخوان دشت تویسرکان (که معادل 119.4میلیمتر بارندگی سالانه است) را در نظر بگیریم حجم آب نفوذی در حوضه آبریز باباپیر و قلعه نوروز برابر با 3.73 میلیون متر مکعب به دست می آید با این تفاوت که در حوضه آبریز باباپیر و قلعه نوروز چاه عمیق با مصرف آب کشاورزی وجود ندارد و تعداد چاه های نیمه عمیق نیز اندک می باشد بنابراین نوسان سطح ایستابی در هر سال به طور مستقیم بر میزان آبدهی قنات ها، چشمه ها و هرزآب مسیر آبراهه ها منعکس می گردد.

برای تعیین حجم آب قابل استحصال کشاورزی در حوضه آبریز باباپیر و قلعه نوروز باید حجم حقابه ورودی از سرشاخه سرکان رود که معادل 0.395 میلیون متر مکعب در سال است را به آن افزود و دو مورد زیر را از آن کاست یکی حجم آبهای نفوذی که در طول سال به صورت آب زیر زمینی در جهت شیب از محدوده خارج می شود و میزان آن با توجه به نتایج بیلان هیدرولوژی محاسبه شده در سال 1.485 میلیون متر مکعب می باشد (http://homariya.blogfa.com/post/5/). و دیگری حجم آب لوله کشی که جهت شرب و رفع نیاز ساکنین روستاهای باباپیر و قلعه نوروز مصرف می شود که (میزان آن بر مبنای مصرف سرانه 142 متر مکعب آب لوله کشی آشامیدنی در ایران برای جمعیت دو روستای با 1698 نفر در سال 1390) 0.24 میلیون متر مربع در سال است، در نتیجه آب قابل استحصال جهت کشاورزی در محدوده مورد مطالعه برابر با 2.4 میلیون متر مکعب است (جدول 1).

جدول 1: آب قابل استحصال کشاورزی در حوضه آبریز باباپیر و قلعه نوروز

براساس نتایج حاصل از نرم افزار کراپ وات که در تعیین نیاز آبی درخت گردو در حوضه آبریز باباپیر و قلعه نوروز ارائه شده است (http://homariya.blogfa.com/post/6/) مجموع نیاز خالص آبیاری درخت گردوی بارور در شهرستان تویسرکان 600 میلی متر با احتساب باران موثر در دوره رشد می باشد. با توجه به اینکه بازده کل آبیاري درکشور بین 37 - 33 درصد است (موسوی و همکاران: 1388) به طور متوسط با بازده آبیاری 35 % مجموع آب قابل استحصال جهت کشاورزی در محدوده مورد مطالعه می تواند نیاز خالص آبیاری 140 هکتارسطح زیر کشت گردو را بر طرف سازد.

به منظور تعیین تناسب سطح زیر کشت باغ های گردو و آب قابل استحصال کشاوری در محدوده مورد مطالعه با استفاده از تصاویر سنجنده + ETM ماهواره لندست 8 آمریکا در مرداد ماه سال 1394و تهیه لایه NDVI در نرم افزار ArcGIS و کنترل میدانی صورت گرفته مساحت تحت پوشش درخت گردو که اغلب به صورت باغ های پیوسته با تراکم متفاوت و یا درختان پراکنده در محدوده مورد مطالعه می باشند در حدود 191.2 هکتار محاسبه شده است (شکل 1).

شکل 1: پراکندگی باغ های گردو (پوشش گیاهی) در حوضه آبریز باباپیر و قلعه نوروز در تصویر ماهواره لندست 8 آمریکا مرداد 1394

با توجه به سطح زیر کشت محاسبه شده برای باغ های گردو در محدوده مورد مطالعه در صورتیکه آب استحصالی کشاورزی فقط برای آبیاری باغ های گردو مورد استفاده قرار گیرد می تواند 439.3 میلی متر (73 %) از نیاز خالص آبیاری (600میلیمتری) سطح زیر کشت کنونی را برطرف سازد. و برای برقراری تناسب بین حجم آب قابل استحصال کشاورزی و رفع نیاز خالص آبیاری باغ های موجود راه کارهای زیر وجود دارد.

الف) کاهش سطح زیر کشت: با شرایط فوق در صورت کاهش 51.2 هکتاری (27%) سطح زیر کشت تناسب لازم بین آب استحصالی و رفع نیاز خالص آبیاری باغ های گردو با وقوع بارندگی در حد میانگین (405 میلی متر) برقرار می شود در این صورت کشاورزان باید از آبیاری 27 درصد از باغ های کنونی صرف نظر کنند که در عمل با توجه به زحمات و هزینه ای که طی چند سال متحمل شده اند و امیدی که به آینده دارند با کاهش نوبت آبیاری سعی بر حفظ تمامی سطح زیر کشت دارند ذر نتیجه هر ساله خسارت زیادی را به دلیل عدم تکافوی منابع آبی و طولانی شدن فاصله آبیاری در فصل گرم که تنش آبی شدیدی برای درختان گردو به دنبال دارد متحمل می شوند.

ب) افزایش بازده آبیاری: محاسبات فوق با بازده آبیاری 35 درصد صورت گرفته است با بهسازی شبکه انهار و افزیش بازده انتقال و همچنین بهره گیری از سیستم های نوین آبیاری در صورتی که بازده آبیاری به 48 درصد افزایش یابد تناسب بین حجم آب استحصالی و رفع نیاز آبیاری باغ های گردو حاصل می شود و با بازدهی بیش از این میزان امکان کشت سایر محصولات نیز در زمین های بایر فراهم می شود.که در خشک سالی ها نیز می تواند سبب کاهش خسارت ناشی از تنش آبی به باغ ها شود.

بنابراین جهت کاهش خسارت به کشاورزان در حوضه آبریز باباپیر و قلعه نوروز انجام اقدامات زیر ضروری به نظر می رسد:

1 – هیچ نهال جدیدیدی که منجر به توسعه سطح زیر کشت می شود کاشته نشود

2 – در صورت امکان از آبیاری درختان گردو که به صورت پراکنده در فاصله زیادی نسبت به مبع آب قرار دارند خود داری شود تا سایر باغ ها با فاصله 12 روزه به طور کامل آبیاری شوند.

3 – با توجه به اینکه با گذشت زمان و گسترده شدن تاج درختان کنونی نیاز آبی انها نیز افزایش می یابد جهت حفظ حداکثری سطح زیر کشت کنونی برنامه ریزی در زمینه بهبود شبکه انتقال آب از منبع به باغ ها و استفاده از شیوه های آبیاری نوین اجتناب ناپذیر است.که این مهم از طریق دریافت تسهیلات از جهاد کشاورزی و خود یاری کشاورزان امکان پذیر است.